In de onderzoeksliteratuur omtrent educatieve technologie valt het mij op dat het meestal gaat om welk effect technologie heeft op het leren van de leerlingen. Uiteraard is dat belangrijk maar ik denk dat het minstens even belangrijk is om ook te kijken naar wat educatieve technologie betekent voor leraren. Het zijn immers de leraren die ook met deze nieuwe actor moeten omgaan. Hierbij daagt de educatieve technologie leraren uit om zichzelf en hun praktijk te herdefiniëren. Dit gebeurt – terecht en gelukkig maar – niet zonder slag of stoot waarbij geregeld verzuchtingen zijn omwille van verschillende redenen (bv. infrastructuur die het niet toelaat, het wel willen doen maar niet weten hoe, geen meerwaarde zien ten opzichte van ‘papier’, werkcondities die veranderen, steeds beschikbaar zijn …).
Als leraren zichzelf en hun praktijk moeten herdefiniëren omwille van educatieve technologie, dan raakt dat aan hen als mens. Dat het hen raakt betekent dat het affectief gezien iets met hen doet. Of nog, het raakt hen emotioneel. En wat blijkt uit deze literatuurreview? Educatieve technologie bezorgt leraren stress en angst wat nefast is voor hun mentale gezondheid. In sommige onderzoeken van de review spreken ze zelf over symptomen van depressie en burn-out. Oorzaken hiervan zijn omdat leraren zich bijvoorbeeld niet competent en voorbereid voelen, de job complexer en uitgebreider wordt erdoor(1), het extra tijd en moeite kost om leerlingen met de technologie vertrouwd te maken, er geen technische ondersteuning aanwezig is op school, software die niet goed functioneert, een druk voelen om technologie te gebruiken etc.
We kunnen ons de vraag stellen of dit dan een probleem is of niet. Moeten we leraren ‘verplichten’ om technologie te gebruiken en die technologie opleggen of kunnen we de digitalisering gaandeweg vanuit de praktijk en vanuit de leraren zelf laten opbouwen zodat die affectieve component minder sterk is? Ik laat dit in het midden als bedenking.
MAAR er is in ieder geval ook positief nieuws in de literatuurreview want de stress en angst van leraren voor educatieve technologie kan verminderen. Dit kan door hen beter voor te bereiden en te professionaliseren(2) om technologie te gebruiken. Het kan ook door hun attitudes ten aanzien van educatieve technologie te veranderen. Of door de druk om dagelijks technologie te moeten gebruiken weg te nemen (leraren willen namelijk – opnieuw terecht en gelukkig maar – het vaak goed/perfect doen). De literatuurstudie geeft verder ook aan dat de technologie gebruiksvriendelijker wordt en leraren steeds meer vertrouwd zullen geraken met educatieve technologie waardoor de stress en angst ook zal minderen.
(1) Dit is wel een mooie paradox aangezien educatieve technologie meestal de boodschap meedraagt dat het de job van de leraar ‘gemakkelijker’ maakt door routinetaken over te kunnen nemen.
(2) Over de professionaliseringsbeweging omtrent leraren valt ook heel wat te zeggen.
De abstract van de literatuurstudie:
Educational technology has become an increasingly important element for improving the teaching and learning process of students. To achieve these goals, it is essential that teachers have the skills they need to be able to introduce technology into their teaching practice. However, this is often overwhelming and stressful for many of them. The aim of this review was to find out how research on teacher stress and anxiety associated with the use of educational technology was proceeding. A systematic review was conducted using the Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA) guidelines through the following bibliographic databases: PubMed, Web of Science, and Scopus. Sixteen articles were found from the review. The main findings show that teachers present high levels of anxiety or stress due to their use of educational technology in the classroom. Among the conclusions, the need for research on different strategies to prevent the emergence of these anxiety and stress symptoms in teachers stands out.
Scholè 